Online trainen: ‘De kunst om de aandacht vast te houden’

Door corona zijn veel crisistrainingen en -opleidingen noodgedwongen online. Hoe houd je tijdens zo’n training de aandacht vast? En heeft online de toekomst? Of gaan we na corona het liefste weer terug naar trainingen en opleidingen op locatie?

Karijn Munneke (AZNN): ‘We zouden meer trainingen en opleidingen online willen doen’

“Wij hebben de opleiding crisiscoördinator online gedaan en dat is ons wel goed bevallen”, zegt Karijn Munneke –Marsman, adviseur crisisbeheersing & OTO bij het Acute Zorgnetwerk Noord Nederland (AZNN). “We zouden meer trainingen en opleidingen online willen doen. Maar omdat we midden in een crisis zitten, is het ingewikkeld om daar tijd voor vrij te maken. En we zijn ook nog een beetje zoekend wat we van een online training kunnen verwachten.”

Elsbeth Ketting, Manager Communicatie en Relatiebeheer bij Kentalis, heeft meer ervaring met online trainingen en opleidingen, met name bij haar vorige werkgever. “Ik werkte voor een grote internationale bank. Mijn ervaringen met de online trainingen van toen zijn wisselend. Soms bestond een training alleen uit een powerpointpresentatie en de gelegenheid om vragen stellen. Dat werkte niet zo goed.

Maar er waren ook trainers die er juist heel goed in slaagden de deelnemers te betrekken bij de inhoud. Ik zie dat online trainingen nu versneld een mooie ontwikkeling doormaken. De trainingen worden interactiever en de techniek biedt mogelijkheden om mensen in groepjes van twee of drie aan het werk te zetten of samen te werken op whiteboards. Dat verrijkt de trainingen enorm.”

Aandacht vasthouden
Trainingsbureau Parcival heeft het afgelopen jaar al haar fysieke trainingen en opleidingen omgebouwd naar online. Trainer Karien Heijstek zegt dat een online training echt anders is dan fysiek. “Bij een online training zijn mensen sneller afgeleid. Het is verleidelijker om tijdens de training even op een appje te reageren of je mail te checken.

Parcival-trainer Karien Heijstek: ‘Online zijn mensen eerder afgeleid’ (Foto: Nishada Tindemans)

Om te voorkomen dat de aandacht wegzakt, hebben onze online trainingen meer snelheid. We beginnen bijvoorbeeld met een korte introductie en daarna gaan de deelnemers aan de slag. Ook wisselen de verschillende werkvormen elkaar sneller af, bijvoorbeeld met een filmpje of een poll tussendoor.”

Naar buiten
Daarnaast heeft Karien gemerkt dat het voor de deelnemers teveel is om een hele dag achter een beeldscherm een training te volgen. “Daarom hebben we onze trainingen opgeknipt in blokken van hooguit 4 uur. En we bouwen momenten in waarbij je even weg bent van je bureau.

Met mooi weer geef ik de deelnemers bijvoorbeeld wel eens de opdracht om naar buiten te gaan en elkaar te bellen. Zo zijn ze er even uit en zijn ze toch samen met de training bezig.”

Leuk maken
Elsbeth verwacht dat veel trainingen moeiteloos digitaal gegeven kunnen worden. “Mensen zijn bedreven geworden in het digitaal elkaar ontmoeten. Er is bijvoorbeeld niemand meer die niet weet hoe hij een microfoon of camera aan of uit kan zetten. Wel is het de kunst om mensen mee te nemen in je verhaal en dat is online ingewikkelder dan bij een fysieke training.

Tegelijkertijd zie ik ook dat het via Teams en Zoom gemakkelijker wordt om er een leuke training van te maken. Trainers kunnen de deelnemers een opdracht meegeven en bij elkaar in een kamer plaatsen. Of ze kunnen een quiz doen, bijvoorbeeld met Kahoot!. Als je dat soort tools goed weet te benutten, is het zeker mogelijk om een goede training samen te stellen, zelfs als die langer dan twee uur duurt.”

Elsbeth Ketting (Kentalis) verwacht dat veel trainingen moeiteloos digitaal gegeven kunnen worden

In de ogen kijken
Toch zou Elsbeth er niet voor kiezen om alle trainingen online te doen. “We hadden één training gepland staan waarbij het belangrijk is om mensen feedback te geven. Die training heb ik uitgesteld tot na de lockdown, omdat ik dat niet online wil doen. Bij dat soort interpersoonlijke gesprekken vind ik het belangrijk dat je elkaar ontmoet en dat je elkaar in de ogen kunt aankijken, zeker als het om moeilijke onderwerpen gaat.

Daarnaast heb je natuurlijk ook trainingen waarbij je fysieke handelingen moet oefenen, zoals bij een bhv-training. Dat soort trainingen kun je ook niet helemaal online doen.”

Lunch samen
Ook Karijn voelt geen schroom om fysieke trainingen nu online te gaan doen. Toch zegt ze dat ze de fysieke trainingen wel mist. “Bij een fysieke training kun je tijdens de lunch of tussen de modules door even met elkaar praten. Bij een kopje koffie heb je toch een ander gesprek dan online.

Online trainingen hebben voor ons wel het grote voordeel dat we geen reistijd hebben. Wij zitten in het noorden van het land en bij landelijke trainingen kost het ons altijd veel tijd om er te komen. Wel merk ik dat een online training, bijvoorbeeld via Teams, intensiever is. Na een uur heb je echt even tijd voor jezelf nodig.”

Elkaar weer zien
De grote vraag is: wat doen we als corona straks voorbij is? Blijven we dan online trainen? Of gaan we allemaal weer terug naar fysiek? “Als ik zou mogen kiezen, dan zou ik nu eerst weer kiezen voor fysiek”, zegt Elsbeth. “Gewoon omdat het goed is om elkaar weer te zien. En dat gevoel is nu natuurlijk sterker dan voorheen, omdat we allemaal al zo lang thuis zitten.

Maar ik denk dat dat in de toekomst zal veranderen. Er groeit natuurlijk ook een generatie op die gewend is om veel meer digitaal te doen. En digitaal trainen gaat best heel goed. Het is een goed alternatief voor fysieke trainingen. Dus uiteindelijk zal er een mix ontstaan tussen trainingen die nuttig en handig zijn voor online en fysieke trainingen.”

Ideeën delen
Ook Karijn verwacht dat ze in de toekomst voor een combinatie zou kiezen. “Een belangrijk onderdeel van een training is vaak ook dat je kunt netwerken en dat je ideeën en ontwikkelingen met elkaar kunt delen. Dat gaat ‘s avonds bij een diner gemakkelijker dan online.

Karien verwacht dat er in de toekomst meer blended-varianten ontstaan. (Foto: Nishada Tindemans)

Uiteindelijk verwacht ik dat er hybride-varianten ontstaan waarbij je een deel online doet en een ander deel fysiek. Bijvoorbeeld bij een vierdaagse training 1 dag online en 3 dagen op locatie.”

Blended
Ook Karien verwacht dat een goede mix de toekomst heeft. “Korte trainingen, bijvoorbeeld van een halve dag, kunnen gemakkelijk online gegeven worden. Maar ik verwacht dat het bijvoorbeeld voor een opleiding tot crisiscoördinator ook goed is om een aantal dagen live les te krijgen op een locatie. En bij sommige trainingen is het belangrijk dat je als team bij elkaar bent, zodat je elkaar leert kennen en ervaringen met elkaar uitwisselt. Bij dat soort trainingen leer je samen op één locatie meer dan alleen thuis.”

Karien verwacht dat er in de toekomst meer blended-varianten ontstaan. “Ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat je bij bepaalde opleidingen het theoretische gedeelte zelf kunt doen in een online leeromgeving. Dat geeft al een goede voorbereiding. Vervolgens kom je een aantal keren fysiek bij elkaar om te oefenen en eventuele dilemma’s te bespreken. En je ontmoet elkaar tussendoor een paar keer online om de vertaling naar de eigen praktijk te maken. Zo breng je het beste uit twee werelden samen.”